HOOFDSTUK 1 ÅLANDEILANDEN EN FINLAND

Klik hieronder op de regio, die u wilt bezoeken.

Rapakivigesteenten van de Ålandeilanden   Rapakivigesteenten van Zuidwest Finland

Overige gesteenten van Åland en Finland

Hieronder treft u een kleine foto aan met een summiere beschrijving van de stenen.
Voor meer informatie over de stenen en voor een grotere afbeelding, klikt u op
de naam van de betreffende steen.



































Rapakivigesteenten van de Ålandeilanden.
Dit is met uitstek het gebied dat bekend staat om zijn Rapakivi's.
Hieronder volgen een aantal typen.
Ålandrapakivi
Dit gesteente wordt gekenmerkt door witte ringen om de veldspaten en grafisch
met kwarts vergroeide veldspaat. Donkere mineralen komen weinig voor.
De kleur varieert van bruin naar roodbruin. Dit exemplaar is bruinrood.
Er is ook een Bruine of Donkere Ålandrapakivi. Deze is meer bruin van kleur en
bezit rechtsboven ook nog een deel van een gedeformeerde bruinrode Ålandrapakivi.
U vindt nog een paar voorbeelden van bruine of donkere Ålandrapakivi's.
Ålandgraniet
Dit roodbruine gesteente is middelkorrelig en vrij egaal van structuur.
Grotere veldspaten of kwartsen komen niet voor.
Uiteraard is er ook een bruine of donkere versie. Deze treft u aan onderaan de
bladzijde van de betreffende bladzijde.
Åland Viborgiet
Kenmerkend zijn de enigszins oranje randen om de kaliveldspaten en de cirkels
van zwarte puntjes in de kaliveldspaat. Het eerste kenmerk geeft aan dat deze
steen van de Ålandeilanden komt, het tweede kenmerk staat voor een Viborgiet.
Åland Porfierapliet
Kenmerkend zijn een beperkt aantal grote ronde veldspaten met een volledige mantel
van witte plagioklaas.  In tegenstelling tot de Finse variant, die geen of een onvolledige
mantel van plagioklaas heeft. Porfierapliet is als naam gekozen voor dit gesteente
vanwege het grote verschil tussen de eerstelingen van kaliveldspaat in combinatie met
de grondmassa.
Åland Granietporfier
De vierkante, samengestelde eerstelingen van kaliveldspaat in combinatie met de witte
mantel van plagioklaas en ovale kwartsen zijn de kenmerken van deze steen.
Op dezelfde pagina is tevens een donkere granietporfier met veel hoornblende
toegevoegd.
Åland kwartsporfier
Kenmerkend zijn de vele ovale kwartsen in combinatie met weinig eerstelingen van
kaliveldspaat. De kwartsen van deze steen zijn blauwgrijs. Dit is ongewoon.
Meestal zijn ze grijs of donkergrijs. Op deze pagina is tevens een donkere variant
met veel hoornblende toegevoegd.
Kwartsporfier van Hammarudda
Kenmerkend is de eigen donkere roodbruine kleur, de deels ommantelde
kaliveldspaten met bruine plagioklaas en tenslotte de wormvormige
vergroeiing van kaliveldspaat met plagioklaas in een kristal (poikilitisch).
Ålandgranofier
De fijnkorrelige matrix bestaat vrijwel geheel uit vergroeiingen tussen kwarts en
kaliveldspaat. Miarolitische holten met uitgeggroeide kristallen zijn gewoon.
Kökar Rapakivi
Dit is een rapakivi met een eigen signatuur. De een is pyterlietachtig, de ander
eigenlijk een Porfiergraniet. De voornaamste gemeenschappelijke kenmerken
zijn heel veel hematiet, in aanleg lichtrode kaliveldspaten en soms blauwe kwartsen.
Vloeispaat is tevens, zij het spaarzaam, altijd aanwezig.
Oostbaltische rapakivi
Dit is een rapakivitype met een geheel eigen signatuur, waar de vaste rots tot op heden
niet van is gevonden. De meningen lopen uiteen van Ragunda tot Rödö tot Kökar.
De tijd zal het leren. Eén van de gemeenschappelijke kenmerken is de aanwezigheid van
het mineraal fluoriet (paars).
Terug naar homepage
Terug naar boven


Rapakivigesteenten van Zuidwest Finland

Naast de Ålandeilanden bezit Finland ook tal van Rapakivisoorten.
De rapakivi's laten zich moeilijk onderscheiden van de typen van Åland.
De Finse zijn op het verweringsvlak wat geler en wat roder.
Rode Finse graniet
Kenmerkend voor deze graniet, links op de foto, is de regelmatige structuur en de rode
niet bruinrode) kleur. De zelfstandige kwartskorrels verraden het rapakivikarakter.
Lellainengraniet
Onregelmatig korrelige, wat bleke graniet. Kenmerkend zijn de blauwe kwartsen van deze
steen, rechts op de foto.
Hagagraniet
Er is een geel (links op de foto) en een meer rood type (rechts) van deze markante
graniet. Kenmerkend zijn de niet gesloten kransen van kwartskorrels om de kaliveld-
spaten. Er komen weinig donkere mineralen voor.
Porfierische Prickgraniet en gewone Prickgraniet
De Prickgraniet (rechts op de foto) heeft een fijne gelijkmatige verdeling van veldspaat
en kwarts met hier en daar een grafische vergroeiing tussen deze mineralen.
De stipjes biotiet zijn kenmerkend. De kleur is meestal lichtrood of gelig, maar kan ook
grijs zijn. Het porfierische type staat links op de foto. Het kenmerk van dit gesteente
is dat er een paar grotere kaliveldspaten voor komen. Op deze pagina is tevens een
donkere variant met veel hoornblende toegevoegd.
Finse Rapakivigraniet
Kenmerkend is de lichtrode (niet bruinrode) kleur van deze steen,links op de foto.

Väkkärägraniet
Ongelijkkorrelig, wat grijsrode grondmassa. Kenmerkend zijn de miarolitische holten 
en het voorkomen van het mineraal muscoviet en topaas. Dit is, rechts op de foto,
helaas niet te zien.
Zuidwestfinse Porfiergraniet
Lichtbruine grondmassa met grote hoekige kaliveldspaten en grote bruine kwartsen.
De barsten in de kaliveldspaten zijn gevuld met rode hematiet. Dit laatste is
kenmerkend.
Finse Rapakivi Granietporfier
Licht bruinrode granietporfier. Dit is een brokkelig gesteente. Donkerbruine
kwartsen.
Finse Porfierapliet
Kenmerken van deze apliet zijn vooral de onduidelijke of ontbrekende mantels van
plagioklaas om de kaliveldspaten.
Vehmaagraniet
Dit is de Finse Rapakivigraniet met de meest gelijkmatige korrelopbouw. Lichtrood
van kleur, vrijwel geen witte plagioklaas en weinig zwarte biotiet.
Deze foto is van de verweerde buitenkant genomen.
Witte Finse Rapakivi (type Ytö)
Kenmerkend is de lichtgrijze kleur, de hoekige bruine kwartsen en een paar ovoïden met
een onvolledige mantel van plagioklaas. Een paar blaadjes muscoviet vormen eveneens
een belangrijk herkenningspunt.
Pyterliet (links op de foto)
Kenmerkend zijn de kwartsen, die om de kaliveldspaten zijn gegroepeerd. Pyterliet
met ronde veldspaten komt ook voor.
Pyterlitische Graniet, mogelijk van Kökar, rechts op de foto.
Hier zijn de kwartsen niet volledig om de kalieveldspaten gegroepeerd. Er komen enkele
kwartsen voor met blauwe concentrische ringen in de kern. Dit wordt als kenmerkend
beschouwd voor het Finse eiland Kökar.
Monzonitische Randfacies van Rapakivi
U ziet links een rood vlak en rechts een verweringsvlak van dit gesteente.
Kenmerkend is de fijnkorrelige en gelijkkorrelige grondmassa met een paar hoekige licht-
groene plagioklazen. Eerstelingen van kwarts komen bij deze twee niet voor.
Het zijn dieptegesteenten van oorsprong, vandaar veel donker materiaal.
Kwarts komt in een paar varianten van dit gesteente overigens wel voor.
Tiriliet
Een gabbro-achtig gesteente, waarin de ringen van plagioklaas duidelijk te onderscheiden
zijn. De labradoriserende veldspaten vallen op. Veel erts.
N.B. De determinatie is niet helemaal zeker, omdat ik tot nu toe geen foto van een
dergelijk gesteente heb gezien, laat staan een handstuk.
Laitila Rapakivi
Een rapakivi van het vaste land van Finland. Geen mantels van plagioklaas om de kaliveld-
spaten. Licht van kleur en veel bruine kwarts.
Granietporfier van Fjälskär
De voornaamste kenmerken van deze granietporfier zijn achtereenvolgend de
perthitische veldspaten en de kwartsen met concentrisch blauwe ringen.
Grijze Nystadgraniet
U ziet 2 typen van deze graniet. De linker is iets geliger van kleur en heeft de
veldspaten afgerond hoekig. Het kenmerk is dat de plagioklaas in de meerderheid is.
Het gesteente is bovendien scherp kristallijn. De kwartsen zijn lichtbruin.
Perniögraniet
Kenmerkend zijn de granaatkristallen in dit gesteente. Dit is slechts één van de
verschijningsvormen. Ze zijn er ook in wit en rood.
De veldspaten zijn rafelig. Er worden twee exemplaren voorgesteld.
Finse Oeraliet Porfiriet
Kenmerkend voor dit metamorfe gesteente zijn de gelige oeralieten in de lichtgroene
grondmassa (lichtbruin komt ook voor). Deze oeralieten zijn groter in vergelijking met
een soortgelijk gesteente uit Zweden.
Op de foto ziet u links een gepolijst vlak en rechts het verweerde vlak van dezelfde
Finse Helsinkiet
Bestaat vrijwel helemaal uit witte veldspaat. Stoffijne lila mineralen liggen daar als
een soort netwerk omheen.
Uusikaupunki Graniet
Het gesteente bestaat voor een groot deel uit plagioklaas en is vaak grijs van kleur.
Op het verweerde vlak is plagioklaas geel verweerd. Dit is het determinatiekenmerk.
Er bestaat veel variatie in korrelgrootte van de mineralen.
Lemlandgraniet en apliet
Het gesteente is lichtbruinrood van kleur. De kaliveldspaten liggen min of meer
lineair in het gesteente. Dit gesteente, verwant aan Perniögraniet, komt van het
eiland Lemland in de Åland Archipel. De apliet is een fijnkorrelig gesteente, dat
het best herkenbaar is als onderdeel van een Oostbaltisch zwerfstenengezelschap.
Åva Graniet
Een bonte zure graniet van een kleine intrusie in het Åland gebied. Kenmerkend
is de meestal enigszins gelaagde structuur. Forse kaliveldveldspaten, blauwige
kwarts, hematiet en titaniet completeren het beeld
Terug naar homepage
Terug naar boven