HOOFDSTUK 5 ZUID NOORWEGEN


Klik hieronder op de regio die u wilt bezoeken.

Porfieren, vulkanieten en ignimbrieten

Syenieten en Granieten

Hieronder treft u een kleine foto aan met een summiere beschrijving van de stenen.
Voor meer informatie over de stenen en voor een grotere afbeelding, klikt u op
de naam van de betreffende steen.





















Porfieren, vulkanieten en ignimbrieten

De porfieren en aanverwante gesteenten. Er zijn veel variaties binnen de Rombenporfier
in kleur en in de vorm van de eerstelingen. Hieronder volgen een aantal voorbeelden.
Rombenporfier
Dit is de meest gemakkelijk herkenbare zwerfsteen uit Zuid Noorwegen. Men lette op
de lichtbruine tot bruine grondmassa in combinatie met de grote ruitvormige plagio-
klazen. Bij nadere bestudering van de ondergrond blijkt deze uit lijstjes van plagioklaas
te bestaan.
Feitelijk is er dus sprake van een Diabaas Porfiriet. Deze structuur is goed te zien bij
een macro van de Rechthoekporfier verder op de bladzijde.
Meerdere voorbeelden
De grondmassa kan behoorlijk van kleur verschillen en de veldpaten van vorm.
De één heeft calciet, de ander alleen gasblazen.
Bijzondere rombenporfieren
De steen, links op de foto, heeft een paar herkenbare eigenaardigheden, die hem als
subtype bestempelen, namelijk een lichtgrijsbruine rondmassa in combinatie met slanke
lichtoranje ruitvormige plagioklazen.
Dit geldt ook, in wat mindere mate, voor de steen rechts op de foto.
Rombenporfier met koolstof
De steen, links op de foto, heeft een zwarte grondmassa met grote grijze romben.
Dit is een koolstofhoudend exemplaar.

Rechthoekporfier
Deze steen, rechts op de foto, heeft de romben niet als ruiten maar rechthoekig of
veelhoekig met een duidelijke randzone.
Rombenporfier
Dat een rombenporfier niet altijd mooie bootvormige romben produceert wordt
aangetoond door de steen links op de foto.

Vulkanische Breccie uit het Oslogebied
Dit gesteente bestaat uit onderdelen van rombenporfieren. Grotere hoekige delen wor-
den afgewisseld met fijnkorrelige gedeelten, waardoor een tufachtig karakter ontstaat.
Rombenporfier Amandelsteen
Deze rombenporfier is herkenbaar aan zijn donkergrijze uiterlijk. De buitenkant is
als bij alle rombenporfieren bruin. Rombenvormige eerstelingen komen niet voor.
De kleine amandels hebben verschillende mineralen als vullingen
Oslo Bazalt
Kenmerkend voor deze steen, links op de foto, zijn de kriskras verlopende plagioklaas-
lijsten met, een belangrijk kenmerk, een wat vervilt uiterlijk. Het tweede exemplaar
ziet er evenwel heel anders uit...
Oslo Vulkaniet
Kenmerkend voor de steen, rechts op de foto, zijn de omgebogen min of meer
rombische veldspaten in een duidelijke vloeistructuur. Er komen veel meer typen voor.
Grorudiet
Kenmerkend is de grondmassa, die diabaasachtig is opgebouwd uit lichtoranje lijst-
vormige veldspaatjes en zwarte Aegeriennaaldjes. Dit is op de foto niet te zien.
Hier is minimaal een loep met een 10 x vergroting noodzakelijk.
Als eerstelingen zijn witte plagioklaasjes en een paar 'forse' Aegeriennaalden van
belang.
Oslo ignimbriet
Oranjerode alkaliveldspaatjes in combinatie met min of meer afgeronde grijze kwartsen
in een lichtbruine ondergrond zijn kenmerken voor dit gesteente, links en centraal op de
foto.
Rombenporfier
Bruin gesteente met kleine beige alkaliveldspaten van speldeknoppen tot exemplaren van
een centimeter karakteriseren dit gesteente, rechts op de foto.
Oslo ignimbriet
Een slierig exemplaar. Bruin met veel xenolieten.
Terug naar Homepage
Terug naar boven


De syenieten en granieten

De syenieten en granieten hebben door hun alkaliveldspaten een eigen signatuur in
vergelijking met de andere gebieden van Scandinavië. Dit geldt zeker voor de
syenieten.
Larvikiet
Donkergrijze romben en idiomorfe grijsblauwe alkaliveldspaten met het ontbreken van
kwarts zijn kenmerkend (steen links op de foto). Er worden een paar typen besproken.
Larvikiet
Eerstelingen van rechthoekige, microperthitische, grijze plagioklazen, milimeter grote,
geelroze kaliveldspaat en hier en daar haakvormige kwarts, zijn kenmerkend voor deze
steen, rechts op de foto.
Nordmarkiet
Links op de foto ziet u een typische vertegenwoordiger van dit gesteente met weinig
kwarts en veel perthitische alkaliveldspaat met randzone of zelfs randzones.
Ekeriet
Kenmerkend voor deze steen, rechts op de foto, is de meestal wit of lichtrose kleur.
Dit is feitelijk een Nordmarkiet, maar dan met meer dan 10% kwarts. Een grover
keuriger type komt ook voor. De meest kwartsrijke syeniet van het  Oslogebied.
Akeriet Porfier
Kenmerkend voor de steen, links op de foto, is de lichtbruine grondmassa in combinatie
met de meestal rechthoekige veldspaat met een randzone van kwarts.
Porfierische kwartssyeniet van het Oslogebied
De rechter steen heeft als kenmerken een geelgrijze grondmassa met talloze stippen van
zwarte mineralen. Dit is haakvormige arfvedsoniet in combinatie met eerstelingen van
veldspaat. Haakvormige kwarts ligt af en toe met de lange zijde tegen de veldspaat.
Drammen Granietporfier
In de granietische grondmassa liggen alkaliveldspaten met een mantel van plagioklaas en
plagioklazen met een rode mantel van alkaliveldspaat (steen links op de foto).
Drammen Graniet
De kenmerken van de steen, rechts op de foto zijn, een zalmkleurige grondmassa, enige
grafisch met kwarts vergroeide alkaliveldspaat. De hoekige kwarts vertoont enige
neiging tot kransvorming om de veldspaten.
Drammen Rapakivi
Kenmerkend zijn de, op de foto nauwelijks zichtbaar, ovale alkaliveldspaten, soms met
een rand van plagioklaas. Biotiet ontbreekt.
Tönsbergiet
De matrix bestaat uit rechthoekige grijze veldspaten, die vrijwel tegenelkaar liggen,
slechts gescheiden door het kenmerkende rode mineraal hematiet. Een paar veldspaten vertonen parelmoerglans  (steen links op de foto).
Nordmarkiet Porfier
Grijsgele grondmassa met eerstelingen van merendeeld rechthoekige perthitische
veldspaten zijn kenmerken van de steen, rechts op de foto.
Nordmarkiet
Nog een voorbeeld van een Nordmarkiet. In een lichtgele grondmassa ligt een wirwar
van lichtgrijze meestal rechthoekige, smalle veldspaten. Er komt ook nog een geelbruin
exemplaar voor zonder randzones. Onderaan de bladzijde is een voorbeeld toegevoegd.
Deze is sterk verwant met de Nordmarkiet, die samen met Ekeriet verder naar boven
is gepresenteerd.
Biotietgraniet I
Dit is een rapakivigraniet uit het Oslogebied. Het gesteente is zwak profierisch en
grijsroze van kleur.
Oslo-syeniet
Een echte syeniet. Bijna kwartsloos. Is niet exakt benoembaar, maar komt ongetwijfeld
uit het Oslo-gebied.
Coronitische Gabbro
Een echte zwart-wit gabbro. Pas op een macro is te zien dat hij uit het Oslo-gebied
komt.
Trachitische Nefeliensyeniet
Ook dit gesteente heeft een fijnkorrelige structuur. De plagioklaaslijstjes zijn max.
een halve cm lang. Daartussen bevinden zich gaten, achtergelaten door verweerde
nefelien. Een aantal vlekken hoornblende completeren het beeld. Midden gepolijst,
rechts verweerd oppervlak.
Sferolietporfier van het Sörkedal
Lijkt op het oog op een vlekkerige rode zandsteen. Dit gesteente bestaat uit een dichte
grondmassa met radiaalstralige, ontelbare, roodbruine 'zonnetjes', meestal
gegroepeerd rond een veldspaat.
Terug naar homepage
Terug naar boven