HOOFDSTUK 2 BOTNISCHE GOLF EN NOORD ZWEDEN


Klik hieronder op de regio, die u wilt bezoeken.

Botnische Golf   Rödö   Ångermanland   Ragunda   Sorsele  (LB)

Overige gesteenten van Noord Zweden   Oostzeegebied zuiden van Åland

Hieronder treft u een kleine foto aan met een summiere beschrijving van de stenen.
Voor meer informatie over de stenen en voor een grotere afbeelding,
klikt u op de naam van de betreffende steen.
























Botnische Golf

Dit is een bijzonder gebied, dat vooral bekend staat om zijn porfieren. Gneisen en
agglomeraatlava's komen tevens voor, maar zijn niet altijd te determineren.
Botnische Gneisgraniet
Kenmerkend zijn de volrode kaliveldspaten in combinatie met suikerkorrelig
vergruisde kwarts.
De kwarts ligt als een netwerk om de veldspaten.
Het exemplaar, links op de foto, heeft chlorietvlekken.
Albietfelsietporfier van de Botnische Golf
Kenmerkend voor de steen, links op de foto, is het donkere uiterlijk in combinatie
met kleine, splinterige en hoekige witte albiet.
Ekenäs Kwartsporfier
De bruine ondergrond, de aangevreten kwartsen en de oranjekleurige samengestelde veldspaten, opgebouwd uit lapjes plagioklaas en kaliveldspaten zijn kenmerkend voor
de steen, rechts op de foto.
Åva Kwartsporfier
Dit gesteente heeft veel weg van de bekende Bruine Oostzee Kwartsporfier. Toch
zijn er een paar kenmerkende verschillen. De kaliveldspaat is geelrood. De grondmassa
is bruingrijs van toon en er zijn weinig chlorietvlekjes te bespeuren.
Het gesteente is meestal platig en niet afgerond zoals dat bij de Bruine Oostzee-
kwartsporfier het geval is.
Kwartsporfier van de Botnische Golf
Ook dit gesteente is bruin van kleur. De matrix is felsitisch en vertoont barsten.
In de grondmassa liggen talloze lichtrode kaliveldspaten en een paar witte plagioklazen.
Kwarts is klein en gecorrodeerd. Het typische lapjespatroon in de opbouw van de
kaliveldspoten (lapjes lichtrood, afgewisseld door lapjes wit) is ook in dit gesteente
aanwezig.
Ignimbriet van de Botnische Golf
Het belangrijkste kenmerk zijn de oranje veldspaatjes in combinatie met de groene
plagioklaasjes en de xenolieten van porfiertjes.
Rödö Rapakivi
Dit gesteente lijkt veel op de Rapakivi's van Åland en Zuidwest Finland. Er zijn Rödö-
granieten,  waar calciet in voorkomt. Dit is een uniek kenmerk. Is dit niet het geval,
zoals bij deze exemplaren,  dan moet er op de kleur worden afgegaan. Een Rödö graniet
is altijd baksteenrood of verzadigd rood, nooit bruinrood zoals bij de Ålandgranieten en
iets gelig rood bij de Finse exemplaren. Kwarts is melkachtig van kleur.
Porfierachtige Rödö Rapakivi
Kenmerkend zijn de brede witgele mantels om de hoekige kaliveldspaten en de afgeronde
melkkleurige kwartsen (steen links op de foto).
Rödö Granietporfier
Deze steen, rechts op de foto, lijkt op het oog op een Bruine Oostzee Kwartsporfier.
Bij nadere beschouwing blijkt de grondmassa totaal verschillend te zijn (geen ignimbritisch karakter).
Rödöapliet Graniet
De kenmerken van deze apliet zijn in verhouding veel groenige plagioklazen en
grafische vergroeiingen in de baksteenrode eerstelingen van kaliveldspaat en
kwarts. De eerstelingen van kaliveldspaat zijn schaars.
Rödö Kwartsporfier
De verscheidenheid is enorm.
Kijk verder op de betreffende bladzijde, waar nog een aantal types worden
weergegeven. Let altijd op de kleur van de kaliveldspaten. Deze zijn nooit roodbruin.
Een paar kenmerken zijn vrij algemeen. Meestal lichtgrijze kwartsen. Veldspaten
vaak gegroepeerd. Ondergrond vaak fijnkorrelig.
Ångermanland Tweeglimmergraniet
Een paar voorname kenmerken van deze witgrijze of geelachtige verschijningsvorm.
Er komen twee soorten glimmers voor in de vorm van veel biotiet en minder plaatjes
muscoviet. De laatste soms in aggregaten. De blaadjes muscoviet zijn altijd groter
dan de biotiet. Meestal drukverschijnselen in de vorm van enige suikerkorrelige kwarts
en gebogen botietblaadjes.
Ångermanland Syeniet Gabbro (Nordingrå-monzoniet)
Dit zijn gesteenten, die er oppervlakkig uit zien als gabbro's. Hierin is zure magma
binnengedrongen van een rode rapakivi. Hierdoor is een schakering van gesteenten
ontstaan met meer of minder binnengedrongen graniet en ook nog eens van een
variabele korrelgrootte.
Rotsida Diabaas uit Nordingrå
Dit gesteente ziet er aan de buitenkant uit als een vrij normale diabaas.
Op het gepolijste vlak is goed te zien dat een oranjegele rapakivigraniet op een aantal
plaatsen tussen de plagioklaaslijsten is binnengedrongen.
Ångermanland-graniet
Het hoofdkenmerk is de sombere aanblik van de steen. De kleur is vaak baksteenrood
met grijstinten, nooit roodbruin. De hoeveelheid donkere mineralen is veel groter
in vergelijking met andere rapakivi-gesteenten. Op het verweringsvlak komt de
somberheid van het gesteente het duidelijkst naar voren.
Ragunda Granietporfier
Kenmerkend zijn de ovale eerstelingen van kaliveldspaat met een zalmkleurige kern en
soms een witte rand van plagioklaas in een gespikkelde roodgrijze grondmassa. Granietporfieren met een bruingrijze grondmassa komen ook voor.
Soms komen (het kenmerk) basische xenolieten voor. Er zijn overigens veel meer typen.
Zie de desbetreffende pagina.
Ragundagraniet
De kleur is zalmrood. De kaliveldspaten zijn bijna vierkant, soms met een smalle mantel
van lichtere plagioklaas. De grensvlakken zijn onregelmatig. De kwartsen zijn grijs en
sterk gecorrodeerd. Grafische complexen ontbreken, ondanks dat het gesteente
een duidelijk lid van de rapakivifamilie is.


Sferolietporfier van Ragunda
Dit gesteente kenmerkt zich door de vele sferolieten, die vrij willekeurig verdeeld zijn.
Ook de kleur is opvallend beigebruin. Dit is slechts een van de vele varianten die
voorkomen.
Grijze Revsund
Kenmerkend voor deze zwartwit graniet is de omvang van de eerstelingen van kaliveldspaat
in combinatie met de middelkorrelige grondmassa. Een aantal voorbeelden van dit
brokkelige gesteente is opgenomen.
Rätangraniet
Kenmerkend is de grofkorreligheid en de roze tot rode in aanleg vierkante kaliveldspaten.
De vele plagioklaas is groenig of wit. Titaniet (geel of bruin) is een essentieel bestanddeel,
evenals de donkere mineralen. Feitelijk is dit gesteente door zijn grote hoeveelheid
plagioklaas een granodioriet.
De hoeveelheid donkere mineralen kan behoorlijk oplopen door toenemende deformatie.
De steen rechts op de foto is iets minder grofkorrelig.
Gedeformeerde Rätangraniet
Knalrode idiomorfe kaliveldspaten in combinatie met groene plagioklaas is kenmerkend
voor de steen  links op de foto. Titaniet vormt een belangrijk herkenningsmineraal.
Er worden twee exemplaren voorgesteld. Zie de betreffende bladzijde.
Nordingrå Diabaas
De oranje plagioklaaslijstjes vormen het kenmerk van deze diabaas (rechts op de foto).
Sorsele graniet (Porfierisch type)
Dit type is voor het eerst herkend buiten Scandinavië. Het gesteente is gevonden op
het Duitse eiland Fehmarn. De lila grondmassa heeft dit type gemeen met het
standaardtype Sorsele graniet. Afwijkend zijn de grote aantallen eerstelingen van
lichtroze kaliveldspaat en witte en groene plagioklaas. Kwarts is soms zweemblauw en
komt in grotere aantallen voor in vergelijking met het standaardtype.
Rode Oostzee Kwartsporfier
De rode kleur en de bruine scherfvormige kwarts zijn de voornaamste kenmerken.
Het exemplaar op de foto vertoont enige fluïdaliteit. De rode kleur blijft zelfs
intact op de verweerde kant van de steen, in tegenstelling tot de Bredvadporfier uit
Dalarna, waar dit gesteente veel op lijkt.
Het tweede exemplaar op de pagina heeft een volledig fluïdale structuur en is daarmee
een ignimbriet.
Fluïdale Rode Oostzee Kwartsporfier
Kenmerkend is opnieuw de fluïdale structuur. Deze heeft daarnaast ook brokstukken
(xenolieten) van andere gesteenten opgenomen, zoals een donkere diabaas en
een vorige generatie Oostbaltische Kwartsporfieren.
Bruine Oostbaltische Kwartsporfier
Dit gesteente lijkt veel op de Bruine Oostzee Kwartsporfier. Hij onderscheidt zich echter
door veel grote, veelal ovale kwartsen, geen of vrijwel geen chloriet en de vorm en omvang
van de veldspaten. Bovendien geeft verwering (rechts op de foto) een beige effect met
opvallende bruine kwartsen.
Terug naar homepage
Terug naar boven