SÖDERMANLAND GNEIS, afgekort SÖRMLAND GNEIS

Afmetingen:

10 x 4,5 x 8 cm (op het gepolijste vlak)

Textuur:

Grijsgroen. Fijn tot middelkorrelig.

Beschrijving:

Het gesteente is eigenlijk een metamorf. Het is ca. 2 miljard jaar geleden ontstaan uit
aluminiumrijke klei. Door relatief lage druk (ca. 5 bar) en zeer hoge temperaturen (>725 C)
zijn de meeste mineralen opgesmolten.
Het gesteente vertoont op de verweerde buitenkant een gneisstructuur.
De kleur is vuilwit met donkere lenzen. Op het gepolijste vlak is deze structuur goed
te zien. Het verschil is dat het vuilwitte van de verweerde buitenkant is ingeruild voor
groentinten. Dit heeft twee oorzaken. In de plagioklaas is het mineraal epidoot
ingedrongen. Tevens is het mineraal cordiriet gepinitiseerd, waardoor lichtgele of
donkere groengrijze tinten ontstaan.
Pinitiseren betekent in dit verband dat het mineraal verweert in muscoviet en andere
phyllosilicaten.

Het gesteente herbergt de volgende mineralen, gerangschikt naar aandeel:

• plagioklaas, kleur: groentinten, idiomorf, licht perthitisch;
• kwarts, lichtgrijs tot waterhelder, idiomorf;
• biotiet, bruinzwart, idiomorf, soms gebogen blaadjes;
• granaat, paars, idiomorf. Deze variant heeft een eigen naam: Almandin;
• cordieriet, lichtblauw, verweert (pinitiseerd), waardoor de kleur o.a. lichtgeel of
  donker groengrijs kan worden. In lichtblauwe toestand lijkt het erg veel op kwarts;
• sillimaniet, kleurloos en doorzichtig in de vorm van vezels in rozetvorm.

Bijzonderheden:

De kenmerken voor herkenning zijn de metamorfe structuur met donkere lenzen
in combinatie met paarse granaten. Nader onderzoek moet dan leiden naar de
mineralen cordieriet en sillimaniet.
Sillimaniet ontstaat pas na druk en een temperatuur van meer dan 725 graden Celcius.
De officiële benaming voor dit gesteente is dan: Granaat Cordieriet Sillimaniet Gneis.

Vindplaats:

Woldberg bij Steenwijk

Klik hier voor een macro voor de structuur. Sillimaniet is niet zichtbaar. De grijsblauwe mineralen, boven het midden aan de linkerkant is cordieriet.

Nog en paar voorbeelden. De verscheidenheid is vrij groot. De belangrijkste kenmerken zijn granaat van het type
Almindin, Cordieriet en Sillimaniet. Bij onderstaand voorbeeld is alleen bovenaan de foto iets van pinitisering te bespeuren.


De vervorming naar een gneisachtige structuur is bovenstaande steen aan te zien. Klik hier voor een macro.


Klik hier voor een macro. De vervorming naar een gneisachtige structuur is deze steen aan te zien.
Deze steen wordt m.n. gekenmerkt door zijn gepinitiseerde mineralen.

Terug naar Hoofdstuk 3
Terug naar boven